بر اساس اطلاعات میدانی در آستانه فصل داغ جابه‌جایی مستاجران، التهابات قیمتی گسترده‌ای در بازار اجاره وجود دارد. اما به نظر می‌رسد در روزهای آینده شاهد تخلیه حباب التهاب باشیم.
برای یافتن اطلاعاتی بدون پرده از بازار اجاره در گام اول به یکی از متراکم‌ترین بافت‌های شهری در خیابان نواب و منطقه بریانک رفتیم.
پیش از حرکت به سمت بنگاه‌های مشاور املاک به عنوان محل رسمی قراردادهای اجاره کشور سری به یکی از نرم‌افزارهای موبایلی زدیم تا پیش از بازدید از بنگاه واقع در منطقه یاد شده از وضعیت قیمت‌ها در بازار اجاره منطقه بریانک اطلاعاتی را بدست آوریم.
*فضای مجازی و دمیدن به التهابات بازار اجاره‌بها
با توجه به این مسئله که به تازگی قیمت ارائه شده در نرم‌افزارهای اینترنتی موبایلی قابل مشاهده شده‌اند، نسبت به مقایسه این قیمت با شاخص‌های اعلامی بانک مرکزی از مدت مشابه سال قبل اقدام کرده و متوجه افزایش 25 تا 50 درصدی قیمت بازار اجاره شدم.
در همین راستا به صورت تصادفی با یکی از افراد آگهی دهنده تماس گرفتم. جان‌نثاری شخص پاسخ دهنده به ما بود و در ابتدا و پیش از سلام و احوال‌پرسی با لحنی بسیار تندی گفت، اگر برای آگهی اجاره زنگ زدی، به شماره دیگری که گذاشته شده زنگ بزن، از صبح تا الان هزار نفر زنگ زدند اما هیچکدامتان مشتری واقعی نیستید.
با اینکه برخورد وی بسیار زننده بود اما برای کسب اطلاع تماس را قطع نکردم و گفتم: خوب قیمتی که گذاشتید، نزدیک به 50 درصد بیشتر از قیمت‌های سال گذشته است.
آقای جان‌نثاری با لحنی بسیار آزاردهنده، گفت: چه چیزی گران نشده که من اجاره را گران‌تر نکنم، شماها اصلا مشتری نیستید و پس از به کار بردن الفاظی رکیک، تلفن را قطع کرد.
* صاحب‌خانه‌ها قیمت‌های عجیب و غریب پیشنهاد می‌کنند
تجربه اول کسب اطلاعات از طریق نرم‌افزارهای موبایلی، آن قدر تلخ بود که به این کار پایان دادم و برای بازدید از یک بنگاه مشاور املاک در منطقه بریانک روانه شدم.
برخلاف اینکه در فصل نقل و انتقال مستاجران حضور داریم، بنگاه مشاور املاک آقای نجفی بسیار خلوت بود. البته با توجه به اینکه زمان مراجعه ما نزدیک به 9 صبح بود، همین هم می‌توانست یکی از دلایلی خلوتی بنگاه آن هم در این بازه زمانی باشد. به همین دلیل پس از احوال پرسی با آقای نجفی ابتدا از او پرسیدم که چرا اینجا آن قدر سوت و کور است.
از کمی مشتری و نبود معامله در این فصل از سال گفت و ادعای کسادی بازار را داشت. به او گفتم، الان زمان آغاز فصل داغ جابه‌جایی مستاجران است، چرا می‌گویی معامله کم است. آقای نجفی در پاسخ گفت، کسانی که خانه‌های خود را برای اجاره گذاشتند، قیمت‌های عجیب و غریبی پیشنهاد می‌دهند و از سوی دیگر مستاجران نیز به امید کاهش قیمت اجاره و حتی افزایش قیمت معقول‌تر فعلا اقدامی برای بستن قرارداد اجاره نمی‌کنند.
*مستاجران برای ساماندهی بازار مسکن به دولت جدید و سامانه املاک دل بسته‌اند
از او پرسیدم، امید مستاجران برای کاهش قیمت مسکن چیست؟ آقای نجفی پاسخ داد، این مسئله سامانه املاک مردم را به ساماندهی بازار اجاره امیدوار کرده و روی کار آمدن دولت آقای رئیسی هم یک عامل دیگری است که زمینه امید مردم برای ساماندهی بازار را مهیا کرده است.
پس از یک گپ و گفت نسبتا طولانی، عزم حرکت به یک منطقه دیگر شهر تهران را کردم تا از شرایط این منطقه نیز اطلاعاتی کسب کنم، به همین دلیل سری به منطقه امیرآباد تهران زدم و به یک مشاور املاک دیگر مراجعه کردم.
*خلاء اطلاع‌رسانی درباره مصوبات دولت در بازار اجاره
برخلاف بنگاه آقای نجفی، بنگاه آقا مصطفی وقت سر خاراندن نداشت و تعداد زیادی منشی در حال فعالیت بودند. در همین شرایط لیست بزرگی از واحدهای گذاشته شده برای اجاره در دیواری از این بنگاه توجه مرا به خود جلب کرد.
جالب اینجا بود که همه لیست‌ها، یک لینک قابل اسکن داشت، پس از اسکن لینک یکی از این آگهی‌ها متوجه شدم، این کد قابل اسکن مرا به صفحه یکی از برنامه‌های اینترنتی هدایت کرد، جالب اینکه همه نزدیک به 100 آگهی یاد شده توسط یک بنگاه در صفحه قرار داده شده بود.
مقایسه‌ای بین قیمت عنوان شده در آگهی و قیمت‌های سال گذشته این منطقه انجام دادم و فهمیدم، هیچ کدام از واحدهای کمتر از 25 درصد افزایش قیمت ندارند.
همین مسئله باعث شد تا از یکی از باجه داران درباره یکی از این نمونه واحدهایی که افزایش قیمت 45 درصد نسبت به قیمت سال گذشته را داشت، سوال کنم. این باجه دار ضمن تعریف و تمجید از این خانه گفت، البته این واحد مستاجر دارد و مستاجر هم تا 2 ماه دیگر قرارداد دارد.
از او پرسیدم مگر قرار به تمدید قرارداد مطابق مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا نیست؟ او با پوزخندی جواب داد، مصوبه‌ای که می‌گوید، افزایش قیمت نباید از 25 درصد کمتر باشد، چه مصوبه‌ای است.
به او گفتم، مثل اینکه قانون را نخوانده‌ای، این مصوبه می‌گوید، حداکثر افزایش قیمت باید در تهران 25 درصد باشد. کمی خود را جمع کرد و گفت، من کارم هر روز سر و کله زدن با مشتری است و بهتر از تو قانون را می‌دانم.
البته این برخورد مشاور املاک در خلاء اطلاع رسانی وزارت راه و شهرسازی نسبت به مصوبات قانونی پیرامون اجاره‌بها امر غیر قابل پیش‌بینی نبود.
* بی‌عملی دولت در گرفتن مالیات بر خانه‌های خالی دوباره بازار را به هم ریخت
پس از صحبت به مشاور املاک منطقه امیرآباد به سمت منطقه یوسف آباد حرکت کردم و در یک مشاور املاک با بنگاه‌دار دیدار کردم.
از بنگاه‌دار پرسیدم، مگر قرار نبود، با قانون مالیات برخانه‌های خالی، عرضه مسکن بیشتر شود و قیمت اجاره کاهش پیدا کند؟
وی در پاسخ به سوال من گفت، اوایلی که بحث ثبت اطلاعات در سامانه املاک جدی شد، شاهد افزایش عرضه بودیم و همه بنگاه‌دارها منتظر سال پر رونقی با کاهش قیمت اجاره بودند اما پس از آن دیگر خبری از پیگیری دولت نیامد و همین مسئله عرضه واحدهای مسکونی را کند کرد.
این بنگاه‌دار گفت، از طرفی خریدار در این بازار مجبور شده که با همین قیمت‌ها خانه اجاره کند، زیرا اگر توان اجاره نداشته باشد باید به در چادر زندگی کند. همچنین موج تقاضای جدید بازار هم هست که عمدتا اجاره نشین هستند. این ها عواملی است که باعث افزایش قیمت مسکن شده است.
به او گفتم به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی در این مسئله پیگیری جدی داشته باشد. بنگاه دار در واکنش به حرف من گفت: این دولت تا آخر تیر سر کار است اما سامانه املاک تا آخر مهر تمدید شده، خوب از این چه نتیجه‌ای جز انفعال دولت در این موضوع می‌گیری؟
*دلال‌ها قیمت مسکن را بالا برده و مردم امکان اجاره ندارند
پس از حضور در منطقه یوسف آباد، در آخرین مقصد به یکی از مناطق نسبتا جنوبی شهر واقع در نزدیکی عبدل آباد سری زدم.
در مراجعه به یکی از بنگاه‌های مشاور املاک بازهم با خلوت بودن این بنگاه مواجه شدم. از وی بابت افزایش قیمت بازار اجاره در این منطقه پرسیدم. آقا یحیی در پاسخ به سوال من گفت: در دو جمله بازار اینگونه است، موجر پول خون پدرش را طلب می‌کند، مستاجر بی‌چاره هم توان تامین اجاره بها را ندارد. همین 2 حکایت کار ما را کساد کرده است.
از او پرسیدم، بالاخره که مستاجر مجبور به خرید یا اجاره خانه است، او گفت احتمالا در روزهای آتی کمی از التهاب بازار کم شود اما باید گفت خدا از این دولت نگذرد که چنین بلایی را سر بازار مسکن آورد.
از او پرسیدم منظورت از بلا چیست، گفت خانه‌ای که تا 10 سال پیش کمتر از 50 میلیون تومان قیمت داشت، اکنون قیمت میلیاردی پیدا کرده، صاحب‌خانه هم می‌گوید، قیمت اجاره متناسب با قیمت خانه باید زیاد شود، دریغ از اینکه دلال قیمت خانه را بالا برده اما مستاجر که دلال نیست و توان پرداخت اجاره را ندارد.
*اندکی از التهابات بازار اجاره در روزهای آینده تخلیه می‌شود
بازدید از چند منطقه پایتخت به منظور آگاهی از بازار اجاره مشخص می‌کند که در فضای خلاء خبری وزارت راه و شهرسازی نسبت به تبیین مصوبات ستاد کرونا در ارتباط با بازار اجاره و همچنین کاهش عزم دولت برای راه‌اندازی سامانه ملی املاک و اسکان، بازار مسکن را با فضای ملتهبی روبه رو کرده است.
البته این فضای ملتهب بیشتر از اینکه در معاملات مشاهده شود در فضای قیمت‌های بیان شده و برنامه‌های موبایلی مجازی منعکس شده و به نظر می‌رسد با داغ شدن فصل جابه‌جایی مستاجران، اندکی از التهاب فضای مجازی کاسته شود.
با این وجود، ساماندهی بازار اجاره یکی از اولین چالش‌های دولت سیزدهم است که از مردادماه باید فعالیت خود را آغاز کرده و به روند نامطلوب 8 ساله بازار مسکن پایان دهد.
